МӨРӨӨДЛИЙНХӨӨ ХОЙНООС МӨШГИН ТЭМҮҮЛ

Мөрөөдөлгүй хүн даль жигүүргүй шувуутай л адил. Тэнгэр бурхан зах хязгааргүй огторгуйн уудамд элин халин нисэхийн тулд шувуудад даль жигүүр өгсөн бол хүнд зах хязгааргүй уудам орон зайд сэтгэн бодож, сайн сайхан бүхэнд тэмүүлэх мөрөөдлийг өгсөн. Мөрөөдөл шувуудын далавчнаас хавьгүй хүчтэй даль жигүүрийг хүнд хайрлана.

Мөрөөдөл хэмээх хүчит даль жигүүрийнхээ тусламжтайгаар хүн өндөр сүрлэг уулсын оргилд ч дүүлэн гарч, хөлгүй гүн тэнгисийн гүнд ч шумбан орж, алсын одод руу аялан жуулчилж, хүслийн далайдаа чөлөөтэй сэлнэ. Байгаль дэлхийдээ заяамал тавилангаараа амьдарч байгаа шувуудын дүүлэн нисэхийг хэн ч хааж хориглож дийлэхгүй.

Хүний зүрх сэтгэлийн ертөнцийг мөрөөдөлгүй болгох нь дэлхий ертөнцийг агаар мандалгүй болгохтой адил. Ухаант хүн бүхэн орон зайн хязгааргүйгээр мөрөөдөж болох ч мөрөөдлөө биелүүлэх боломж нь орон зайн хязгаартай. Мөрөөдлийн хязгаартаа хүрэхээр тэмүүлэх нь залуу хүн бүрийн амьдралын зорилго, амьд яваагийн утга учир байх ёстой. Мөрөөдлөө хэрэгжүүлэхэд хөтлөх бэлэн жор байхгүй ч, мөрөөдлөө биелүүлэхэд туслах аргууд олон бий. Юуны урьд өөрөө өөрийгөө сайтар таньж мэд. Хүн бүрт байгалиас заяасан авъяас билэг заавал байгаа. Тэрхүү авъяас билгээ аль болох эрт олж нээхийг бод. “Авъяас бол байгалиас заяасан дур сонирхлын хөгжил юм”. Авъяас билгийг зөвхөн нээгээд орхих нь хангалттай биш, түүнийгээ аажим аажмаар төгөлдөржүүлэн, алхам алхмаар хөгжүүлэх хэрэгтэй. Авъяас билгээ нээн хөгжүүлэхийн хамт өөрийн давуу талуудыг таньж тогтоо.

Эдгээрээс дутуугүйгээр дутагдалтай талаа болон алддаг алдаагаа сайн мэдэж, дотор сэтгэлдээ хүлээн зөвшөөр. Улмаар өөрийн давуу талаа дээш дээш нь дэвшүүлэн хөгжүүлж, дутагдалтай талаа доошлуулан доошлуулсаар аль болох доод түвшинд буулгахыг хичээ. Хаана байгаагааа мэд. Хаана байгаагаа мэдэхгүй бол хаана хүрэхээ яаж мэдэх билээ дээ. Амьдралдаа хамгийн ихээр хүсдэг зүйлийнхээ талаар үргэлж бодож, түүнд хүрэх арга замаа тодорхойл.

Мэдээж, хүн бүр аз жаргалтай амьдрахыг хүсдэг. Чиний хувьд чухам юуг аз жаргал гэж үздэгээ олж тогтоо. Хайр дурлал чиний аз жаргалын үүдийг нээнэ гэж бодож яваа бол түүнийхээ төлөө чин үнэнчээр зүтгэ. Мөнгө чамайг аз жаргалтай болгоно гэж үзэж байгаа бол мөнгөтэй болохоор арга ухаанаа самбаачлан дайчил. Мөнгө бол эрх чөлөөг олгогч. Эрх чөлөөтэй хүн аз жаргалтай. “Дотоод эрх чөлөөгөө сэхээрсэн хүн хөлдөө гинжтэй бүжиглэж, хүзүүндээ дөнгөтэй дуулж чадна. Тэр цагт гинж нь хөгжим болж, дөнгө нь чимэг болон хувирна”. Хүн өөрөө өөрийгөө танихгүй сохортоо л зовж гасалж, золбирч гансарч явдаг нь эмгэнэлтэй.

Мөрөөдөлдөө хүрэхийн тулд өөрийгөө ямагт өөдрөг байлга. “Өөдрөг үзэл – энэ бол аугаа их хүмүүсийн үнэт эрдэнэ мөн”. Хамгийн муу зүйлд ч хамгаас өөдрөг хандахыг хичээ. Гутрангуй хүмүүс мөрөөдлийнхөө үрийг услан тордон ургуулдаггүй, харин цэцэглэх үндэс рүү нь байнга хор цацаж явдаг юм. Бүтэшгүй зүйлийг бүтээнэ гэх, болшгүй зүйлийг болгоно гэх, хүршгүй холд хүрнэ гэх, чадахгүй гэж басамжилсныг чадна гэх өөдрөг сэтгэлтэй байгтун. Өвдсөн ч эдгэрэх, алдсан ч олох, уруудсан ч өөдлөх, зовсон ч жаргах өөдрөг үзлээр жигүүрлэ.

Ямар ч цагт өөрөөрөө байхыг хичээ. “Өөртөө шударга ханд”. Энэ бол онцгой чухал. Хүмүүс чиний тухай юу гэж ярих нь хамаагүй. Бусдыг учир, утгагүй дуурайх гэсний хэрэг огт байхгүй. Чи дахин давтагдашгүй хувь хүн. Байгаагаасаа өөр байдлаар харагдах гэж хичээсний хэрэггүй. Хүмүүс чамайг ямар байсан, тэр байгаагаар чинь үнэлж дүгнэнэ. Чи зөвхөн өөрөөрөө байсан тохиолдолд л бусдын хүндлэлийг хүлээж, тэдэнд хамгийн их нөлөөтэй байж чадна. Өөртэйгээ эвлэр. Өөрт чинь дутуу, бусдад илүү байгаа өөдтэй өнгөтэй бүхнээс уйгагүй шамдан суралц. Өөрийгөө хөл хүнд эх шиг болгоомжтой авч яв.

Өөрийгөө хэзээ ч дутуу үнэлж болохгүй. Чиний бодож төсөөлж байгаагаас хавьгүй их хүч чадал чамд байгаа. Энэ хүч чадлаа дээд зэргээр дайчлан ашигла. Өөрийгөө дутуу үнэлдэг нунж дорой байдлаасаа даруй салах хэрэгтэй. Би чадахгүй, миний ухаан хүрэхгүй, мань мэтийн санаа саванд багтахын аргагүй гэж өөрийгөө дутуу үнэлэн, дорд үзэж болохгүй. Иймэрхүү өөрийгөө басамжилсан бодол гэгээн мөрөөдлийг чинь хулгайлна. Бид бүх л амьдралынхаа турш хүч гарган шатаар дээшээ мацдаг. Оройд нь гарч чадна гэсэн итгэл зүтгэлээр цуцалтгүй авир. Хувь заяа бид бүгдэд янз бүрийн, заримдаа бүр аймаар, халширмаар сорилт дэвшүүлэн тавьдаг. Гэм нь өмнөө, гэмшил нь хойноо, гэсгээл хатуу мөч тулна. Энэ мэт хатуу хөтүү үе тулгарахад давж гаран, туулан дийлэх сэтгэл, итгэлийн хүчээ хураан хуримтлуул. “Авьяастай, хөдөлмөрт дуртай хүний хувьд саад тотгор гэж байдаггүй” юм.

Боломжийг хэзээ ч бүү алд. Болгоё, бүтээе гэж зоригловоос болохгүй, бүтэхгүй зүйл гэж үгүй. Боломж чамайг байнга хүрээлж, айл саахалт буусан байдгийг мэд. Аз хийморь дагуулсан алтан боломж өглөө болоход наран мандахтай адил үргэлж тохиодоггүй гэдгийг сана. Алтан боломжийг алдаж хэрхэвч болохгүй. Бүх боломжоо шавхаж гүйцлээ гэж бодогдохоор шантрам хүнд байдалд орлоо ч өөр боломжууд заавал байх ёстой гэдэгт эргэлзэхгүй итгэх хэрэгтэй. Боломж шавхагдашгүй нөөцтэй. Бүр чиний бодож төсөөлж байгаагүй илүү сайхан боломж байдаг гээч. Хамгийн гол нь илүү сайн боломж гарах сайн цаг ирнэ гэдэгт бат итгэ. Тэрхүү боломжийг идэвхгүй хүлээгээд суух биш, эрхайж олох ёстойг ухаар.

Алдаа гаргахаас бүү эмээ. “Хүн алдаж болно. Гагцхүү ухаан муутай хүн л алдаатайгаа зууралддаг юм”. Юу ч хийдэггүй хүн алдаа гаргадаггүй. Шинийг туршин үздэггүй хүмүүс алдаагүй мэтээр амгалан суудаг. Үнэн хэрэгтээ хамгийн ихээр алдаж байгаа хэрэг юм. Туршиж үзээд алдах нь юу ч туршиж үзэлгүйгээр амжилтэд хүрэхээс хавьгүй дээр гэдгийг санаж яв. “Бүх хүмүүс алдаа хийдэг. Харин аугаа хүмүүс алдаагаа хүлээдэг”. Өчигдрийн алдаагаа ухаарч хүлээсэн хүн өнөөдрийн болон маргаашийн алдаанаас зайлсхийхэд өөртөө тусладаг. Асар том мөрөөдөлдөө алдаа гаргахгүйгээр хүрнэ гэж ааглуу гоомой бодож, тооцож болохгүй. Алдаанаас сургамж авч, алдсан алдаагаа

давтахгүйгээр, алдаа гаргахаас эмээхгүйгээр урагшлан мац.

Даруу бөгөөд даруулгатай бай. Оргилд нь цойлсон амжилт гаргаж, олон түмний хүндлэлийг хүртэн хүлээлээ ч их зан гаргаж, биеэ бүү тоо, даруу бай. Хүрэх амжилтандаа бүхэлд нь хүрсэн, зорьсон зорилгоо бүгдийг нь биелүүлсэн гэж сэтгэл ханан, санаа цадаж бүү тайвшир. Хүрэх гэж зориглон тэмүүлэх өөр өөр өндөр оргилууд үргэлж байдаг юм. “Даруу зан бол аугаа их үйлсийн эх мөн”. Даруу бус байдлаас болоод тэнгэрлиг авъяастан хэчнээн олон хүн тэнэгтэн сагсуурч өөрийгөө баллан, аугаа их үйлсээ гүйцэлдүүлж чадалгүй замын хугаст төөрч будилсан билээ дээ. Ухаалаг байцгаа. Даруу зан дутагдах нь их төлөв ухаан дутсанаас үүдэлтэй байдаг юм. Даруулгатай байцгаа. Даруулгагүй хүн өндрөөс нисэж, усанд ойчиж, халуун нурман дээр нүцгэн хөлөөрөө гишгэхээс холгүй харайлгаж явдаг юм. Хамгаалалтын бүсэн даруулга автын ослоос хамгаалдаг бол, сэтгэлийн даруулга биеэ тоох хийгээд, сагсуу ойворгон, ухаан дутуугаас үүдэлтэй муу бүхнээс хамгаална.

Хялбар биш гэдгийг хүлээн зөвшөөр. Мөрөөдлөө биелүүлхээр зүтгэх нь чиний амьдралд тохиох хамгийн хэцүү, халширам ядаргаатай зорилт байж магад. Гэхдээ үүнээс буцаж, цуцаж болохгүй. Амжилтын тулгуур багана нь хэзээ ч бууж өгөхгүй, яасан ч шантрахгүй байх эр зориг юм. “Няцашгүй зориг ямар ч саадыг давдаг”. Зорилгодоо хүрэхийн тулд тэсвэртэй, тэвчээртэйгээр өөдөө махран мацсаар бай. “Бүхнийг тэсвэрлэн давах чадвартай хүн бүхнийг шийдэж чаддаг”. Хялбар олдсон бүхэн үнэ цэнэ багатай. Зовлон туулж, хөлсөө дуслуулан, сэтгэлээ чилээж бий болгосон бүтээсэн бүхэн үнэ цэнэтэй, үр өгөөжтэй.

Мөрөөдлөөсөө яасан ч ухарч болохгүй. Тэвчээр заан, бие хийгээд сэтгэлийн хүч, тэнхээгээ дайчлан урагшил. Зорилгодоо хүрэхийн тулд хэт яарч хэрэггүй. Хэзээ ч ухарч, няцаж, шантарч болохгүй. “Амжилтад хүрэгсэд хэзээ ч шантардаггүй, шантарсан хүн хэзээ ч амжилтад хүрдэггүй”. Амжилтад хүрэх оюун билэг, ид чадал чамд байгаа. Хийж байгаа ажилдаа итгэж байгаа бол амжилтад хүрнэ гэдэгтээ ч бүрэн дүүрэн итгэх ёстой. Ямар нэг саад бэрхшээлийг давахад чиний өөрийн бодол, хүсэл зориг, зөн совин, итгэл сэтгэл хамгийн чухал гэдгийг үргэлж сана. Хоол хийлгүй хоосон жорыг нь цээжиллээ гээд өлсгөлөн хүн цаддаггүйтэй адил ажиллаж хөдөлмөрлөн, хүчээн зүтгэхгүйгээр хий хоосон мөрөөдөлдөө умбан суугаад амжилт олохгүй. Мөрөөдөл чинь чиний хүрч чадах сүмбэр оргилын дээд торгон цэгийг зааж байдаг юм. Мөрөөдлийнхөө оргилд хүрсэнээр хожим үр шимгүй амьдарч дээ гэх харууслаас чи өөрийгөө аварна. Мөрөөдлийнхөө хойноос мөшгин тэмүүл.

Эх сурвалж: Нацагийн Багабанди “Титэм үг”